Analyseer samen met de jeugdige/ het gezin de situatie. Kijk naar alle leefgebieden en naar álle factoren van belang. Breng de problemen én krachten in kaart.
De GI ontvangt een opdracht van de rechtbank en een rapportage raad voor de kinderbescherming met een analyse van de situatie. De GI gebruikt dit als basis voor de analyse en het eerste gesprek met de jeugdige of het gezin.
De IVA is in feite een goed gesprek. Met behulp van een Integrale Vragenanalyse breng je samen met de jeugdige of het gezin in kaart wat er aan de hand is. De IVA is cruciaal voor het verdere proces. Hoe specifieker het inzicht in de situatie van een kind of gezin is, hoe beter bepaald kan worden welke jeugdhulp écht gaat helpen.
De IVA is een onderdeel van het integrale Plan van Aanpak (IPA, stap 2).
Het IVA geeft antwoord op deze vragen:
Zo lever je een IVA aan. Let op: je mag ook een eigen format gebruiken. Elke werkwijze is goed, zolang de essentie overeind blijft: een brede kijk op de situatie waarin je alle leefgebieden meeneemt en een verkenning van alle factoren van belang. Bekijk het voorbeeld Integrale Plan van Aanpak >
De IVA is het eerste onderdeel van het integrale Plan van Aanpak. In stap 2 en 3 vul je het integrale Plan van Aanpak verder in.
Om een goed beeld te krijgen van alle factoren die van invloed zijn op de situatie kijk je samen met de jeugdige/ het gezin naar alle 5 leefgebieden. Daarom heet de vragenanalyse integraal.
Ga in het gesprek na:
Voor het kind of gezin:
Het kind écht zien’, oog hebben voor alles wat een kind maakt tot wie en wat het is, is één van de bouwstenen van de Koers Jeugd. Dit is het beleidsplan van de regio Hart van Brabant voor Jeugdhulp. De IVA helpt het kind écht te zien. Het is voor jeugdigen en gezinnen de eerste kennismaking met een wereld die nieuw voor hen is. Ze zijn via een medisch verwijzer of een gecertificeerde instelling (GI) bij een jeugdhulpaanbieder terecht gekomen of hebben zelf contact gezocht met een van de toegangsteams, mogelijk op advies van een jeugdhulpaanbieder. Ze weten nog niet hoe het aanvragen van jeugdhulp werkt en hoe het zal zijn om die hulp te krijgen. Een IVA is niet alleen bedoeld om samen de situatie in kaart te brengen, maar ook om de basis te leggen voor een relatie die gebaseerd is op vertrouwen en gelijkwaardigheid. Een IVA helpt kinderen en gezinnen om voor henzelf duidelijk te krijgen wat er aan de hand is en wat ze willen veranderen. Doordat het gesprek óók gaat over wat goed gaat en wat kinderen, gezinnen en hun netwerk zelf kunnen doen om de situatie te verbeteren, voorkom je dat een kind of gezin in zijn geheel als ‘probleem’ gezien wordt.
Voor het verdere proces:
Jeugdhulpaanbieders hebben de IVA nodig om een goed beeld te vormen van de situatie om de juiste jeugdhulp in te kunnen zetten.
Het uitgangspunt is dat je op basis van iedere hulpvraag een IVA maakt en uitgebreid met de jeugdige of het gezin naar de situatie kijkt. Soms mag het minder uitgebreid. Als professional beoordeel je zelf wanneer dat is en hoe je de IVA dan maakt.
Is een traject afgerond en heeft een jeugdige of gezin nog zorg nodig? Dan gaat de jeugdhulpaanbieder of toegangsmedewerker opnieuw met het kind of gezin in gesprek. Je beoordeelt als professional zelf hoe uitgebreid dat gesprek moet zijn en of alle onderdelen van de IVA opnieuw besproken moeten worden. Dat geldt ook wanneer een traject met de intensiteit H (voorheen doorlopend) of I (voorheen chronisch) bijna afloopt. Vanuit de bedoeling van resultaatgericht werken is het zinvol periodiek met de jeugdige of het gezin na te gaan of er iets in de situatie veranderd is en of de jeugdhulp nog steeds de best passende oplossing is.
Uit het eindverslag dat de jeugdhulpaanbieder altijd maakt, kun je al veel informatie halen. Je wilt een kind of gezin niet het gevoel geven dat je helemaal opnieuw begint of geen idee hebt van wie ze zijn en wat er speelt, maar je wilt op basis van de informatie die je al hebt wél nagaan of er veranderingen op een van de leefgebieden zijn die invloed kunnen hebben op de situatie en de in te zetten jeugdhulp. Jeugdigen en gezinnen geven overigens aan dat ze best bereid zijn hun verhaal nóg een keer te doen, als ze maar begrijpen waarom dat nodig is. En als ze maar het gevoel hebben dat degene die de vragen stelt niet helemaal bij nul begint.
Je bepaalt als professional zelf hoe je een IVA maakt. Elke gemeente heeft het regionale format voor het integrale Plan van Aanpak (waar de IVA een onderdeel van is) voor eigen gebruik op maat gemaakt. De essentie van een goed IVA blijft daarin altijd overeind: een brede kijk op de situatie waarin je alle leefgebieden meeneemt en een verkenning van alle factoren van belang.
Het is aan jou als professional om te bepalen wat je opschrijft in de IVA. Ter inspiratie kun je het Voorbeeld Integrale Plan van Aanpak gebruiken. Bekijk het voorbeeld Integrale Plan van aanpak >
Huisartsen, jeugdartsen en medisch specialisten maken in de regel geen IVA, maar een snelle inschatting van de situatie. Wanneer zij een kind doorverwijzen, krijgt de jeugdhulpaanbieder nogal eens summiere informatie over de jeugdige, het gezin en de situatie of soms een meer uitgebreide omschrijving van de situatie van een Praktijkondersteuner Huisarts (POH-er). Bij een verwijzing via het medisch domein is het in de praktijk aan de verwezen jeugdhulpaanbieders om de situatie in kaart te brengen, een IVA te maken en duidelijk te krijgen of de te behalen resultaten matchen met de jeugdhulp die zij kunnen bieden.
Het zou prachtig zijn als ook alle huis- en jeugdartsen en medisch specialisten in het eerste contact met jeugdigen en gezinnen de situatie al breed in kaart brengen of doorverwijzen naar de Toegang. Het is voor de regio niet eenvoudig alle medische verwijzers in de regio te bereiken. Verschillende Toegangsteams onderhouden goede contacten met de (vooral) huisartsen en jeugdartsen bij hen in de buurt. Dit leidt er onder meer toe dat steeds meer huisartsen en jeugdartsen kinderen en jeugdigen doorverwijzen naar de Toegang voor een brede analyse van de hulpvraag en de situatie.
Voor een kind of gezin dat een hulpvraag stelt moet na maximaal 8 weken duidelijk zijn of het specialistische jeugdhulp krijgt en zo ja, welke. Er is geen termijn vastgelegd waarbinnen de IVA gemaakt moet zijn. Iedereen zal begrijpen dat dit zo snel mogelijk moet gebeuren nadat de hulpvraag is gesteld.
Je bent de aangewezen persoon om de IVA te maken:
Je bent niet (per se) de aangewezen persoon om de IVA te maken:
Je vindt meer informatie over de Wlz op de website van het CIZ. Ga naar de website van het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) >
Het woonplaatsbeginsel in de Jeugdwet bepaalt welke gemeente verantwoordelijk is voor de hulp aan de jeugdige. Deze gemeente betaalt ook de jeugdhulp. Op 1 januari 2022 wijzigt het woonplaatsbeginsel. Vanaf dat moment wordt er gekeken naar de inschrijving van de jeugdige bij de Basisregistratie Personen (BRP) direct voorafgaand aan de zorgaanvraag. Is er sprake van (aaneengesloten) zorg met verblijf? Dan is de woonplaats waar de jeugdige stond ingeschreven direct voorafgaand aan de start van de verblijfszorg bepalend.
Gebruik tot 1 januari 2022 het stappenplan van de VNG om het woonplaatsbeginsel vast te stellen. Bekijk het stappenplan van de VNG >
Twijfel je of de benodigde hulp voor een jeugdige (of zijn ouders) wel of niet onder de Jeugdwet valt? Een en ander kan afhangen van het het soort hulp dat nodig is, maar ook met effectiviteit van de interventie of de kwalificaties van de aanbieder. We adviseren je in dit geval de lijst Afbakening alternatieve hulp en jeugdhulp te raadplegen. In deze lijst staan veel voorkomende hulpvormen die mogelijk niet of alleen onder voorwaarden onder de Jeugdwet vallen. In het document staat ook waar je op moet letten bij deze hulpvormen en wat mogelijke alternatieven zijn.
Er is ook een lijst Afbakening jeugdwet met andere wetten en andere wetten van de VNG. Hierin vind je welke hulpvraag/behandeling onder welke wet valt (Jeugdwet, Zorgverzekeringswet, Wlz, Wmo of onderwijswetten).
Wanneer valt hulp en ondersteuning onder de Jeugdwet? In basis geldt het volgende: noodzakelijke ondersteuning die primair gericht is op het doorlopen van het onderwijsprogramma valt onder de zorgplicht van de Wet Passend Onderwijs. Het gaat hierbij om ondersteuning gericht op het volgen van onderwijs en om de leerling verder te helpen in zijn onderwijsontwikkeling. Dat de ondersteuning een bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling op andere leefgebieden, doet daar niet aan af. Is extra ondersteuning ook op andere gebieden nodig? Dan kan de gemeente verantwoordelijk zijn.
Er is wel sprake van een grijs gebied. Op sommige punten binnen de twee wetten lopen de verantwoordelijkheden van het onderwijs en de gemeenten in elkaar over. Dit leidt tot onduidelijkheden bij onderwijs en gemeente over inzet en financiering van extra ondersteuning aan jeugdigen. Daarom zijn er richtlijnen opgesteld in oktober 2020. De richtlijnen helpen je om duidelijk te krijgen of een hulpvraag thuis hoort binnen het passend onderwijs of de jeugdwet. De richtlijnen zijn ondergebracht in 8 deelonderwerpen. De onderwerpen zijn allemaal situaties waarbij er op school, of gerelateerd aan school, ondersteuning aan de leerling moet worden verleend. Lees de richtlijnen >
Een jeugdige verhuist terwijl het jeugdhulptraject loopt. Wat gebeurt er met de jeugdhulp als het woonplaatsbeginsel ergens anders komt te liggen?
De oude gemeente die volgens het woonplaatsbeginsel verantwoordelijk was heeft besloten dat de jeugdige jeugdhulp krijgt. Die beslissing blijft geldig voor de duur waarvoor de beslissing is afgegeven of tot maximaal één jaar vanaf de datum waarop de jeugdige bij de nieuwe gemeente ingeschreven staat. De nieuwe gemeente respecteert deze beslissing en hoeft geen nieuwe beslissing te nemen of beschikking af te geven om het gestarte jeugdhulptraject te laten doorgaan.
De jeugdhulpaanbieder stuurt een Stop-zorg-bericht met de reden ‘verhuizing’. De jeugdige of het gezin is zelf verantwoordelijk voor het indienen van een zorgaanvraag bij de Toegang in de nieuwe gemeente.
Die verantwoordelijkheid gaat in op het moment dat de verhuizing van de gezagsdrager in de BRP (Basisregistratie Personen) is opgenomen. De oude en nieuwe gemeente kúnnen onderling afspraken maken over de betaling en afhandeling, maar dat doet niets af aan de verantwoordelijkheidsverdeling.